Route-informatie
- Mooiste deel: Pappenheim – Kelheim
- Lengte: 132 km
- Aantal etappes: 6
- Moeilijkheidsgraad: middelzwaar
- Beste periodes: mei en september
- Routemarkering: goed
- Wandelgids en kaart: zie verderop
Altmühltal-Panoramaweg wandelroute
De Altmühltal-Panoramaweg is een 132 km lange wandelroute die tussen Pappenheim en Kelheim door een van de meest schilderachtige rivierlandschappen van Duitsland voert. Ze combineert steile kalksteentrotsen en open jeneverbesheiden met rustige dorpjes, barokke steden, Romeinse resten maar ook weidse uitzichten vanaf de plateaurand.
Goed onderhouden paden voeren je langs hoogtepunten als de Zwölf Apostel, Eichstätt, het UNESCO-werelderfgoed van de Bayerische Limes en de indrukwekkende Donaudurchbruch bij Kelheim.
Etappeoverzicht 132 km
| Nr | Traject | Afstand | Moeilijkheid |
|---|---|---|---|
| 1 | Pappenheim.–.Mörsheim | 21km | middelzwaar… |
| 2 | Mörnsheim.–.Eichstätt | 24km | middelzwaar |
| 3 | Eichstätt.–.Kipfenberg | 19km | middelzwaar |
| 4 | Kipfenberg.–.Beilngries | 24km | middelzwaar |
| 5 | Beilngries.–.Riedenburg | 22km | middelzwaar |
| 6 | Riedenburg.–.Kelheim | 22km | middelzwaar |
Let op: Als je met een lichte dagrugzak wandelt en je hoofdbagage wordt vervoerd, kun je het traject in 6 dagen afleggen. Met volle bepakking en tent vorder je langzamer, reken dan op ongeveer 2 extra dagen. Algemeen geldt: de totale afstand (132 km) is een betere richtlijn dan het aantal dagen (6), omdat de duur vooral afhankelijk is van je bepakking.
Moeilijkheidsgraad
De etappes zijn middelzwaar door:
- de dagelijkse afstanden (zie tabel hierboven), en
- het regelmatig stijgen en dalen tussen dalbodem en rand van de hoogvlakte (zie ook het hoogteprofiel hieronder).
De hoogteverschillen zijn beperkt, maar het herhaalde stijgen en dalen vraagt om een redelijke wandelconditie.
Hoogteprofiel

“De route varieert voortdurend: je loopt soms in de dalbodem (375 m), dan weer boven langs de rand van de hoogvlakte (500 m). Het hoogteverschil bedraagt telkens ongeveer 125 meter. Door dit constante stijgen en dalen is het pad middelzwaar, vergelijkbaar met bijvoorbeeld de Harzer-Hexen-Stieg en de Malerweg.“
Beste periodes
| .Klima NÜRNBERG. | apr | mei | jun | jul | aug | sep | okt |
| Gem..max..temp..°C | 15 | 18 | 23 | 25 | 25 | 19 | 14 |
| Maandsom.neerslag..mm | 38 | 53 | 66 | 79 | 56 | 48 | 54 |
De beste maanden om te wandelen zijn mei en september – al moet je er in september rekening mee houden dat het ’s avonds al vroeg donker wordt.
In juni, juli en augustus is het hier met gemiddelde maxima van respectievelijk 23, 25 en 25 °C vaak te warm om comfortabel hele dagen te wandelen.
Ter vergelijking: in De Bilt zijn dat 21, 23 en 23 °C.
Weersinformatie
Ga naar www.weerplaza.nl voor een betrouwbaar weerbericht voor heel Europa.
Werkwijze: Vul boven in het zoekvenster de naam in van een stad in de buurt van je wandelgebied.
Je krijgt dan het actuele weer, de verwachting voor de komende uren en de 14-daagse voorspelling.
Routemarkering
De Altmühltal-Panoramaweg wandelroute had een goede markering tijdens mijn tocht – al is dat uiteraard een momentopname.
In het algemeen geldt dat langeafstandspaden als deze in Duitsland standaard goed gemarkeerd zijn, met regelmatige controle en onderhoud.
Wandelgids en kaart

WANDELGIDS
Altmühltal-Panoramaweg
Hikeline Wanderführer
Verlag Esterbauer (Duitsland)
Verkrijgbaar bij www.dezwerver.nl
Hikeline is veruit de beste wandelgids.
Haar deelkaartjes zijn acceptabel.
Schaal 1:35.000
( 1 cm = 350 m 3 cm = ± 1 km)

Korte video (YouTube, 3 min.)
Lange video (ARD, 44 min.)
https://www.ardmediathek.de/video/traumpfade/der-altmuehltal-panoramaweg
Bevoorrading onderweg
Levensmiddelen: Er zijn onderweg voldoende dorpjes met kleine supermarkten of bakkers waar je proviand kunt inslaan.
Drinkwater: Vul je veldflessen steeds bij in de dorpjes. Onderweg kom je weinig huizen of openbare watertappunten tegen.
Bivakkeren onderweg
Langs de Altmühltal-Panoramaweg wandelroute was niet in elk dorp een camping. Voor ervaren wandelaars is het mogelijk om te bivakkeren: een overnachting in de natuur, waarbij je ‘s avonds een lichte tent opzet en deze ‘s ochtends weer afbreekt. Zorg ervoor dat je je veldflessen op tijd bijvult in de dorpen, aangezien je onderweg weinig huizen tegenkomt.
Hoewel de Altmühl er troebel uitziet door slib, is de zwemwaterkwaliteit goed.
Hoogtepunten (van west naar oost)
De Altmühltal-Panoramaweg wandelroute kent vele hoogtepunten:
- Pappenheim
Een aardig stadje met een indrukwekkende ridderburcht die uitkijkt over het omliggende landschap. - Solnhofen
Beroemd om zijn fossielen, waaronder de Archaeopteryx, en de historische Solabasilika uit de Karolingische tijd. - Zwölf Apostel
Indrukwekkende rotsformatie die oprijst uit het landschap, een van de meest iconische natuurverschijnselen langs de route. - Eichstätt
Een prachtige barokstad met historische gebouwen, het indrukwekkende Willibaldsburg-kasteel en het Juramuseum, beroemd om de fossielen van de Archaeopteryx. - Beilngries
Een schilderachtig stadje met steegjes, pleintjes en de stadsmuur met negen torens. - Riedenburg
Bekend om de Rosenburg en twee ruïnes die een mooi uitzicht bieden over de omgeving. - Kloster Weltenburg & Donaudurchbruch
De oudste kloosterbrouwerij ter wereld, gelegen aan de Donau, biedt een unieke sfeer. - Kelheim
Een stad met een rijke geschiedenis, bekend om zijn oude stadsmuur met vier vestingstorens.

Solnhofen.

De Burgsteinfelsen bij Dollnstein.

Barokke pracht in het centrum van Eichstätt.
Sfeervolle dorpjes onderweg
Loop bijv. in Rieshofen even naar de de Burgfried aan de rivier. Dergelijke kleine Abstechers (uitstapjes) in zo’n dorpje zijn de moeite waard.
Langeafstandspaden langs rivieren
| Rheinsteig | Altmühltal.–.Pan… | |
| schepen | veel | geen |
| auto’s / treinen | veel | weinig |
| bebouwing | veel | weinig |
| mooie dorpjes | enkele | veel |
| diep ingesneden dal | > 200 m | >100 m |
| droge,.warme, zonnige.hellingen.. | 600.mm./.jaar | 700.mm./.jaar |
| wijngaarden | ja | nee |
Jeneverbesheide (Wacholderheide)
De jeneverbesheide, of correcter gezegd de kalkarme graslanden (Kalkmagerrasen), vormen hier een bepalend onderdeel van het landschap. In de middeleeuwen werden deze gebieden ontgonnen. Dankzij een extensieve begrazing, onder andere met schapen en geiten, wordt voorkomen dat ze opnieuw bebossen.
Op de kalkbodems – arm aan water en voedingsstoffen – konden zich typische planten- en diersoorten vestigen. Door diverse aanpassingen zijn deze soorten bestand tegen de extreme omstandigheden: weinig water, felle zon en arme bodem.
Een groot aantal zeldzame soorten vindt hier, op de jeneverbesheiden, zijn laatste toevlucht.
Planten
Hier komen orchideeën- en gentiaansoorten voor. Veel andere droogteminnende soorten, o.a.:
- de Zilverdistel (Carlina acaulis),
- het Wildemanskruid (Pulsatilla vulgaris),
- de Kogelbloem (Globularia punctata).
Dierenwereld
Ook deze locatie kent tal van bijzonderheden. Er leven veel zeldzame soorten vlinders en sprinkhanen. Dat komt door de grote variatie aan kleine leefgebieden. Gladde rotsen en schaarse begroeiing op grind- of stenige ondergrond wisselen af met kortgrasgebieden en dichtbegroeide plekken. Heggen en kleine bosjes spelen vooral voor vogels een belangrijke rol. Zo vindt de zeldzame grauwe klauwier hier ideale omstandigheden. Hij bouwt zijn nest in struiken, terwijl de open gebieden als jachtterrein dienen.

SNP Natuurreizen

Zie: www.snp.nl/reis/… en voor andere wandelvakanties in Duitsland: www.snp.nl/reizen/….
Deze wandelreizen zijn een betrouwbare keuze voor wie een georganiseerde wandelvakantie zoekt.
Wanneer de zwaarte wordt aangeduid met één of twee zwarte cirkels, sluiten deze reizen goed aan bij mijn wandelingen. Je hoeft dan niet al te veel wandeluren of hoogtemeters per dag te overbruggen.
Twee mooiste dagwandelingen in het Altmühltal
- Drei Berge über Beilngries (ca. 5 uur)
In wandelgids:
Altmühltal
Rother Wanderführer
Bergverlag Rother (Duitsland) - Befreiungshalle und Keltenwall (5.30)
In wandelgids:
Rund um Regensburg
Rother Wanderführer
Bergverlag Rother (Duitsland)
Verkrijgbaar bij www.dezwerver.nl
Aanbevolen websites
Let op: na verloop van tijd kunnen sommige links niet meer werken. De betreffende pagina is dan mogelijk verplaatst of verwijderd.
Tip: zoek via Google op de naam van de website in combinatie met het trefwoord Altmühltal-Panoramaweg. Als de pagina alleen is verplaatst, vind je deze meestal alsnog terug.

Schloss Prunn.

Holzbrücke Tatzlwurm in Essing.

Het doorbraakdal Weltenburger Enge. Hier stijgen de gladde, tot 40 m hoge, rotswanden direkt uit de rivier op.
Tip:
Kijk ook eens bij mijn andere paden in Duitsland.